معرفی کتاب دیوان حافظ
کتاب دیوان حافظ همراه با فالنامه اثر خواجه شمس الدین محمد حافظ شیرازی، مجموعه کامل اشعار و غزلیات حافظ می باشد. غزلیات حافظ، هم دارای سطوح عاشقانه چون غزلیات سعدی است، هم دارای سطوح عارفانه چون غزلیات عطار و مولانا و عراقی و هم از سوی دیگر وظیفه اصلی قصیده را که مدح است بر دوش دارد.
از این رو شعر حافظ نماینده هر سه جریان عمده شعری قبل از اوست و قهرمان شعر او، هم معبود، معشوق و ممدوح است. شعر حافظ در محور عمودی، بیشتر دنیوی و عاشقانه یا مدحی است و مضامین مختلف از جمله عرفان در محور های لفظی است و کسانی که شعر او را عرفانی می دانند به محور افقی توجه دارند، یعنی ابیات او را مستقل می پندارند.
در این که بین ابیات حافظ ارتباط هنری ظریفی است هیچ شک نیست. اما باید توجه داشت که ارتباط طولی با وحدت موضوع فرق می کند و ارتباط ابیات او با هم گاهی از طریق تداعی واژه ها و معناها است.
آن چه شعر او را از شعر شاعران گروه تلفیق جدا می کند، علاوه بر لطف خدادادی سخن این است که حافظ، شاعری سیاسی و مبارز هم هست و با زبان ایهام و طنز به مسائل حاد اجتماعی دوره خود پرداخته است و با نوع شاهان متظاهر و زاهدان ریایی و صوفیان دروغین به مبارزه ای جانانه مشغول بوده و از این رو شعر او پر از اشاره های تاریخی به اوضاع و احوال عصر اوست که بسیاری از آنها بر ما مجهول است. از سوی دیگر او در به کارگیری زبان ادبی یعنی استفاده کامل از بدیع و بیان و ایجاد روابط متعدد موسیقایی و معنایی بین کلمات گوی سبقت را از همگان ربوده است.
انواع مختلف ایهام در اشعار حافظ به گونه ای است که این دیدگاه وجود دارد که حافظ برای اولین بار این صنعت را کشف کرده است. دیگر از مشخصات عمده شعر حافظ، طنز است که آن را در همه زمینه ها از جمله در زمینه خیالی به کار برده است و در زمینه های فکری گاهی خیام را به یاد می آورد.
اما به طور کلی دیوان حافظ خلاصه ای از همه جریانات مهم و عهده ادبیات پیش از او است. او به شعر همه شاعران بزرگ مخصوصا به اشعار معاصران خود نیمی از شاعران گروه تلفیق توجه داشت و بسیاری از غزلیات او اقتفای غزلیات آنان است. اما علو بیان ادبی او به همه نمونه های اصلی را تحت شعاع قرار می دهد.
خواجه شمس‌الدین محمد شیرازی متخلص به “حافظ”، غزلسرای بزرگ و از خداوندان شعر و ادب پارسی است. وی حدود سال ۷۲۶ هجری قمری در شیراز متولد شد. علوم و فنون را در محفل درس استاران زمان فرا گرفت و در علوم ادبی عصر پایه ای رفیع یافت. خاصه در علوم فقهی و الهی غور و تأمل بسیار کرد و قرآن را با چهارده روایت مختلف از بر داشت.
“گوته” دانشمند بزرگ و شاعر و سخنور مشهور آلمانی دیوان شرقی خود را به نام او و با کسب الهام از افکار وی تدوین کرد. دیوان اشعار او شامل غزلیات، چند قصیده، چند مثنوی، قطعات و رباعیات است. وی به سال ۷۹۲ هجری قمری در شیراز در گذشت. آرامگاه او در حافظیه ی شیراز زیارتگاه صاحبنظران و عاشقان شعر و ادب پارسی است.
بخشی از کتاب دیوان حافظ را با هم می خوانیم
یارم چو قدح بدست گیرد بازار بتان شکست گیرد
هر کس که بدید چشم او گفت کو محبتی که مست گیرد
در بحر فتاده ام چو ماهی تا یار مرا به شست گیرد
در پاش فتاده ام بزاری آیا بود آنکه دست گیرد
خرم دل آنکه همچو حافظ
جامی ز می اَلَست گیرد
فروشگاه اینترنتی انتشارات مظفر
صفحه اینستاگرام انتشارات مظفر را دنبال کنید.
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.